ทำความรู้จักลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (e-signature)
e-signature หรือ Electronic Signature คือ ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ ใช้เพื่อยืนยันความถูกต้องของข้อมูลหรือเอกสาร ที่ถูกสร้าง และส่งผ่านทางออนไลน์ โดยที่ไม่ต้องใช้ลายเซ็นผ่านกระดาษหรือลายเซ็นด้วยมือ ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์สามารถใช้ในหลายสถานการณ์ทางธุรกิจ ส่งผ่านช่องทางออนไลน์เพื่อเพิ่มความรวดเร็วประหยัดเวลา และปลอดภัย
ประเภทของลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์
ประเภทของลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ เเบ่งออกเป็น 3 ประเภท
ประเภทที่ 1 ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ทั่วไป
ประเภทที่ 2 ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่เชื่อถือได้
ประเภทที่ 3 ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่เชื่อถือได้ ซึ่งใช้ใบรับรองที่ออกโดยผู้ให้บริการออกใบรับรอง
อย่างไรก็ตาม จะเลือกทำการลงลายมือชื่อประเภทไหนก็มีผลทางกฎหมายเหมือนกัน ต่างกันที่ความน่าเชื่อถือในการพิสูจน์หลักฐานทางกฎหมายที่ยุ่งยากไม่เท่ากัน โดยประเภทที่ต้องพิสูจน์มากไปน้อยจะเรียงลำดับตามนี้ ประเภทที่ 1,2,3 ตามลำดับ ซึ่งจะเลือกใช้ประเภทไหนก็ขึ้นอยู่กับความสำคัญของธุรกรรมเอกสารว่ามีความสำคัญขนาดไหน
ลายเซ็นมีบทบาทอย่างไรในเชิงกฎหมาย
ลายเซ็นในเชิงกฎหมายมีความสำคัญมากๆ เนื่องจากเป็นหลักฐานทางกฎหมายที่ใช้ในการยืนยันความถูกต้องของเอกสาร และมีบทบาทสำคัญในหลายๆด้านของการทำธุรกรรมทางกฎหมาย ความสำคัญของลายเซ็นในเชิงกฎหมาย มีดังนี้
1.การยืนยันความถูกต้องของเอกสาร ลายเซ็นเป็นหลักฐานที่ใช้ในการยืนยันว่าเอกสารได้รับการลงลายเซ็นโดยคนที่มีสิทธิ์ว่าเอกสารนั้นถูกต้อง และครบถ้วนตามที่ระบุในเอกสาร
2.สัญญาและข้อตกลง ลายเซ็นใช้ในการยืนยันความถูกต้องและความสมบูรณ์ของสัญญา และข้อตกลงทางธุรกรรมต่างๆ ลายเซ็นของฝ่ายที่เกี่ยวข้องเชื่อมโยงกับความสัมพันธ์นั้น
3.สิทธิและการทำสัญญาทางกฎหมาย ลายเซ็นใช้ในการยืนยันความถูกต้องของสัญญาทางกฎหมาย และในกรณีที่มีคดีความทางกฎหมาย เอกสารที่มีลายเซ็นจะเป็นหลักฐานที่สำคัญ
4.การลงลายเซ็นบนเอกสารทางกฎหมาย เป็นเครื่องมือสำคัญในการยืนยันความถูกต้องและความสมบูรณ์ของเอกสาร ยกตัวอย่าง เช่น ทนายความบางครั้งต้องเช็คลายเซ็นเพื่อให้ความถูกต้องตามกฎหมาย
5.การป้องกันความละเมิดทางกฎหมาย ช่วยป้องกันการละเมิดสิทธิทางกฎหมาย ที่สามารถนำไปใช้ในกระบวนการทางกฎหมายตามลำดับขั้นตอน
6.การลงลายเซ็นของหน่วยงานหรือองค์กร ลายเซ็นของหน่วยงาน หรือองค์กรสามารถให้ความรับผิดชอบในกรณีการทำธุรกิจ และธุรกรรมทางกฎหมายในนามขององค์กรนั้น ลายเซ็นเป็นหลักฐานของความรับผิดชอบทางกฎหมายขององค์กร
7.การควบคุมสิทธิของทรัพย์สิน ลายเซ็นสามารถนำมาใช้ในการยืนยันความถูกต้องของเอกสารที่เกี่ยวกับสิทธิของทรัพย์สิน เช่น สัญญาขายซื้อที่ใช้ในการยืนยันความถูกต้องของการโอนทรัพย์สิน
8.ลายเซ็นในสัญญาประกัน ยกตัวอย่างเช่น ประกันภัยใช้ลายเซ็นเพื่อยืนยันความถูกต้องของสัญญา ของผู้ประกัน เพื่อยืนยันความรับผิดชอบในการเคลมประกันตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้ตามบริษัทนั้นๆ เป็นต้น
e-Signature หรือ Digital Signature ใช้แบบไหนมีผลทางกฎหมาย?
การลงลายมือชื่อทางอิเล็กทรอนิกส์ทั้ง 2 แบบ มีผลทางกฎหมายมานานแล้ว และเลือกใช้แบบไหนก็ได้ ไม่ว่าจะทำธุรกรรมอะไรก็สามารถลงนามได้ด้วย ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ (e-Signature) และลายเซ็นดิจิทัล (Digital Signature) โดยผู้ใช้สามารถเลือกใช้ได้ตามวัตถุประสงค์และพิจารณาตามความเสี่ยงของการนำไปใช้งาน
ซึ่งลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ คือ ลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ในรูปแบบใด ๆ (กล่าวคือ เป็นอักษร ตัวเลข เสียงหรือสัญลักษณ์อื่นใดที่สร้างขึ้นให้อยู่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์) ที่มีลักษณะตามที่กำหนดในมาตรา 9 แห่งกฎหมายว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
ตัวอย่าง ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ เช่น
· การพิมพ์ชื่อไว้ท้ายเนื้อหาของอีเมล
· การพิมพ์ข้อความสั่งซื้อของทางแช็ต ที่เรามีการล็อกอินผ่าน username และ password ที่เป็นของเรา นั่นแปลว่า มีการลงลายมือชื่อของเราผ่านทางอิเล็กทรอนิกส์ ว่าเราตกลงซื้อสินค้าแล้ว
· การรับส่งเอกสารในระเบียบสารบรรณฉบับใหม่ มีการกำหนดให้ การใส่ชื่อหน่วยไว้ท้ายเนื้อหาของอีเมล ซึ่งถือเป็นบอกเจตนา และการลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์เช่นกัน
· การใช้งานแอปพลิเคชัน ถ้าอ่านข้อความ ข้อตกลง และเงื่อนไข (Terms and Conditions) และ กด “ยอมรับ / Accept” ถือเป็นการแสดงเจตนายอมรับการดำเนินการต่อตามที่ข้อความที่แจ้งทั้งหมด
ลายมือชื่อดิจิทัล (Digital Signature) หมายถึง ลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ที่ได้จากกระบวนการเข้ารหัสลับข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งช่วยให้สามารถยืนยันตัวเจ้าของลายมือชื่อและตรวจพบการเปลี่ยนแปลงของข้อความลายเซ็นอิเล็กทรอนิกส์ได้ ตัวอย่างลายเซ็นดิจิทัล เช่น ลายมือชื่อดิจิทัลแบบ XML Advanced Electronic Signatures (XAdES) ซึ่งใช้ในการลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์สำหรับไฟล์ XML
ขอบคุณข้อมูลจาก :
สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.) หรือ ETDA ข้อเสนอเเนะมาตรฐานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ เเละการสื่อสารที่จำเป็นต่อธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
